Bij de werkzaamheden in het bos valt steeds weer op dat passanten geen weet hebben van het feit dat ze zich in een particulier bos bevinden. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten kent iedereen wel, maar dat hier een kleine lokale 'Vereniging Natuurschoon' de scepter zwaait weet haast niemand. Dat de leden van de vereniging samen de verantwoordelijkheid voor het beleid en het uitvoeren van onderhoud in het gebied dragen is voor velen een verrassing. En dat een belangrijk deel van het beheer en onderhoud in het bos (dus) afhankelijk is van leden van de vereniging die hiervoor vrijwillig in touw komen verbaast menig voorbijganger!

Als we in het bos aan het werk zijn schromen we natuurlijk niet om een praatje met de wandelaars te maken om iets te vertellen over ons bos, de vereniging en het onderhoud. Af en toe worden bezoekers spontaan lid van de vereniging als ze ons verhaal horen, en héél soms vangen we spontaan een paar nieuwe vrijwilligers! Maar er moet ook gewerkt worden, dus menig wandelaar ontsnapt ons....

Jan heeft daarom een prachtig bord gemaakt dat we tijdens het uitvoeren van werkzaamheden in het bos neer kunnen zetten ter informatie van passerende wandelaars en fietsers. Nu zit er nog een provisorische poster in, maar volgende maand vullen we 'm met kort en bondige(r) informatie, een URL, telefoonnummer en QR-code om het voorbijgangers makkelijk te maken zich als lid of vrijwilliger aan te melden.  Jan, Bedankt!

Deze arme berk met een lange lengtescheur en holtes is achtereenvolgens als bijzonder aangemerkt (rood/wit lint en blauwe stip), maar ook gevaarlijk (oude rode en nieuwe geel/groene stip) en zal dus geveld worden (oranje ring).Regelmatig bereiken ons vragen over de verschillende stippen en strepen op de bomen in het bos. Hoe zit het nou??

Als eerste zijn er bomen gemerkt met rood/wit lint. Dit zijn de bomen die in het kader van de Flora en Faunawet extra aandacht behoeven omdat ze gaten, holtes en/of nesten bevatten. Het kan zijn dat er niets aan de hand is, maar dat weet je pas na een nadere inspectie. De eerste markering was met de lintjes, maar omdat de lintjes door onbegrip van de bomen werden getrokken, zijn deze bomen vervolgens met een blauwe stip op de stamvoet gemerkt. Dat kostte dus dubbel werk... De blauwe verf wordt in de bosbouwwereld gebruikt om toekomstbomen aan te geven, bomen waar bij werkzaamheden voorzichtig omheen gewerkt moet worden. Vuistregel: blauw = bijzonder = behouden.

Vervolgens zijn er een behoorlijk aantal bomen gemarkeerd met rode stippen, geel/groene stippen, oranje strepen en letters....

Lees meer: Stippen en strepen (2017)

Maandelijks zit het bestuur van de Vereniging Natuurschoon dus bij elkaar om over onderwerpen als de natuurwaarden, houtkap, geldzaken, pachters en vrijwilligers te praten. In december hebben we het met het bestuur gehad over:

• De uitnodiging om te praten over het gebiedsplan van Zuiderveld in het kader van Landgoed Terheijl. Er zal een afvaardiging van het bestuur heen gaan;
• De vuilcontainers. Er zijn momenteel 2 vuilcontainers beschikbaar voor het zwerfvuil dat onze vrijwilligers wekelijks verzamelen in het bos en langs het fietspad. Deze containers zitten meestal beide vol. Omdat het vuil minder vaak opgehaald zal worden, worden bij de gemeente 2 extra vuilcontainers aangevraagd;
• Er zal een nieuwsbrief naar leden en donateurs gestuurd worden in het nieuwe jaar met de aankondiging van een ALV eind maart;
• Het vergaderschema voor 2017 wordt vastgesteld: iedere 3e woensdag van de maand komt het bestuur bijeen;
• Er is ons een bankje aangeboden. Er wordt nagedacht over een geschikte locatie;
• Er zal actie worden ondernomen om gevaarlijke takken boven het fietspad te verwijderen en ook bdie oven het hertenhok (om schade aan het dak te voorkomen.

We zitten midden in de herfst. Is het niet prachtig mooi om dan in ons gebied rond te lopen, met bladeren, paddenstoelen en een frisse wind om de oren? Helaas moet er ook wel eens vergaderd worden.... Maandelijks zit het bestuur van de Vereniging Natuurschoon dus bij elkaar om over onderwerpen als de natuurwaarden, houtkap, geldzaken, pachters en vrijwilligers te praten. Deze keer hebben we het met het bestuur gehad over:

• De inzet van houtzagers uit de omgeving, zoals dat in het verleden ook gebeurde. We hebben besloten dat als er gekapt gaat worden, dat we deze zagers weer zullen uitnodigen en zo min mogelijk grootschalig machinaal laten doen;
• Er is weer een overleg geweest met gemeente en andere partijen over 'landgoed Terheijl'. Er zijn 4 'poorten van Terheijl', dat zijn de ingangen van ons gebied aan de noord-, zuid-, oost- en westzijde. Samen met een groep kunstenaars wordt gebrainstormd hoe we entrees kunnen maken waarbij het duidelijk is dat het gebied Terheijl betreden wordt. Voor de Vereniging Natuurschoon geldt dat wij samen met Staatsbosbeheer de oostpoort vormen, met de ingang van de Toutenburgsingel als fysieke entree. Met Staatsbosbeheer hebben we besloten om actief mee te denken en het initiatief in dit proces te tonen. In het bestuur hebben we besloten dat we mee willen werken met een concreet en afgebakend idee. Vooralsnog is de keuze gevallen op twee gestapelde kloostermoppen aan weerszijde van het pad. Deze kloostermoppen zullen gemaakt worden van potklei die in ons gebied gewonnen wordt. Door één van de kunstenaars zal de klei gebakken worden. Winnen en bakken van de klei willen we doen met betrokkenheid en participatie van leden / vrijwilligers en andere belangstellenden;
• De zwerfvuilruimers doen goed werk in ons gebied. Daar gaan we weer wat meer aandacht aan geven. De coördinatie daarvan was even een ondergeschoven kindje;
• De randen van de hertenweide moeten gemaaid worden. Daarvoor gaan we iemand zoeken;
• We gaan informeren of er mensen in de omgeving met trekkers zijn, die af en toe wat maaiwerk willen doen op de landjes. Het weiden van vee lijkt een ongunstig effect op de botanische waarde te hebben;
• We zullen proberen een ALV te organiseren in januari 2017.

Een Pingo ontstaat doordat een grote ijslens smelt en een krater-achtig meertje achter laat.In het vakblad Natuur, Bos en Landschap is een aardig artikel verschenen over pingo's in Drenthe. Mogelijk zijn er wel 2500 pingo's in Drenthe en omgeving, waarvan ons Vagevuur er één is. In het artikel wordt over het ontstaan van de Pingo's geschreven, maar ook over de archeologische en cultuurhistorische waarde van deze landschapselementen.

Ontstaan van een pingo

1. In de ijstijd is kwelwater, water dat vanuit de ondergrond naar boven komt, onder de stijfbevroren bovengrond (permafrost) bevroren tot een grote ijsklomp die steeds groter werd en de bovenste laag omhoog duwde.
2. Later, toen het klimaat milder werd, smolt het ijs en gleed de bovenliggende grond rondom, een soort ringwal achterlatend.
3. In het midden bleef een waterplas, waarin in de loop der tijden van alles bezonk. In een volgende fase groeide er veenmos in, waardoor een laag veen ontstond.

Het Vagevuur

Het veen in het Vagevuur werd in de Middeleeuwen door de monniken van Aduard afgegraven. Deze monniken woonden in hun Uithof op Terheijl. Ook de burgers pikten natuurlijk een turfje mee. Los van de aangroei van veen kwam er in de loop der eeuwen allerlei materiaal in het ven terecht. Op de randen groeiden allerlei struiken en bomen die het proces versnelden. Zo zijn er in de loop der tijd verschillende fases van verlanding geweest. In 2000 is het Vagevuur voor het laatst schoon gebaggerd. Hierbij is hout van stobben boven gekomen, dat bij C¹⁴ - datering 8000 jaar oud bleek te zijn. Er zitten nog steeds stobben in het Vagevuur. De stobben zijn waarschijnlijk geconserveerd door het eroverheen groeiende veen.

Beheer van het Vagevuur 

Informatie over de pingoruïnes als in bovengenoemde vakblad geven ons waardevolle informatie over het beheer van het Vagevuur: "Het beheer van pingo’s levert vaak andere dilemma’s en beheervraagstukken op dan bij ‘gewone’ watertjes. In landbouwgebieden liggen ze soms gewoon in de weilanden of akkers als ondiepe depressies of zijn het kleine natuurterreintjes, nauwelijks groter dan de omvang van de pingoruïne zelf. Problemen hier zijn het ploegen en de voedselrijkdom van het afstromend regenwater.

Idealiter heeft een pingoruïne een randwal. Deze vormt zich als een pingo in verval raakt en de grondmassa die de ijslens bij het ontstaan naar boven drukte, langzaam naar beneden glijdt. Een nog intacte randwal, een kernkarakteristiek van een pingo, heeft consequenties voor het beheer. Door de bomen op de randen te verwijderen, krijgen struiken meer ruimte en komt er meer licht en lucht in de rand. Dit levert meer diversiteit op, door verschillen in vocht, belichting, tijden van bloeien, variatie in vlinders, bijen en andere insecten en daarmee ook weer in vogels. Maar door het bijzondere karakter van de randen kunnen de bomen hier niet met groot materieel worden gesnoeid".

In Natuurschoon lijken we op de goede weg te zijn met voorzichtige plannen om de instroom van voedselrijk water vanuit ons nieuw verworven weilandje te blokkeren (bijvoorbeeld door een slootje ruim(er) om het Vagevuur heen te laten lopen) en met het beheer van de randen van het Vagevuur met behulp van de handkracht van onze vrijwilligers!