De Zwarte Ryth of Nietapster Rythe stroomt aan de noordwestzijde van Natuurschoon door het Voorste Bos. In het verleden werd door de Ryth overtollig water vanaf het hoger gelegen Terheijl richting het lager gelegen Nietap afgevoerd naar het Leekstermeer. De Zwarte Ryth werd toentertijd ook gebruikt door de monniken van Terheijl om de gestoken turf af te voeren.

Tegenwoordig is de Zwarte Ryth een dichtgeslibde en vaak droogstaande watergang, nauwelijks zichtbaar in het landschap. In het Voorste Bos is het Zwarte Ryth het best zichtbaar gebleven in het landschap met een zeer bijzondere flora.

Rond de Zwarte Ryth komt potklei ondiep voor (ca. 40 cm beneden maaiveld). Dit is van invloed op de watervoering. Doordat in vochtige toestand de ongelaagde potklei plastisch en taai wordt ontstaat er een ondoorlatende laag. Hierdoor is er plaatselijk sprake van stagnerend (regen) water.
Daarnaast is er in het gebied sprake van plaatselijk diep wegzakkend grondwater.

Door het voorkomen van relatief kalkrijke potklei is er een bijzondere vegetatie aanwezig. Rond de Zwarte Ryth zijn diverse kensoorten van het type eiken- haagbeukenbos te vinden zoals: Bosanemoon, Boszegge, Groot heksenkruid en Bosereprijs. Voor het behoud van deze unieke flora is een goede waterhuishouding van groot belang.

Knelpunten

In het gebied zitten verschillende knelpunten die het aanpakken waard zijn. Een aantal daarvan zal iedereen wel herkennen. In het gebied bevindt zich bijvoorbeeld een vijver (grotere poel) die vrij ondiep is en een vrij laag staande waterspiegel heeft. Daarnaast is de vijver slecht zichtbaar door het dichtgroeien met bomen. Vanaf de vijver vertakt de Zwarte Ryth in drie watergangen. Alle drie de watergangen zijn grotendeels dichtgeslibd en drooggevallen. Daarnaast is de Zwarte Ryth ook dichtgegroeid door bomen waardoor de zichtbaarheid minimaal is.

Door de ondoorlatendheid van de potklei treedt met name in het najaar stagnatie van regenwater op. In combinatie met de drooggevallen en dichtgeslibde watergangen resulteert dit in plaatselijke overstroming door het overtollige water. Hierdoor is de padenstructuur rond de vijver en de Zwarte Ryth aangetast en slecht begaanbaar. Daarnaast is vanaf de paden de beleefbaarheid van de Zwarte Ryth en andere watergangen minimaal.

De paden in het gebied zijn door verschillende betonnen bruggetjes met elkaar verbonden. De betonnen bruggetjes zijn bijna allemaal verzakt en daardoor slecht begaanbaar. Ook de parkeerplaats bij de Zwarte Ryth is in slechte staat, het parkeervlak bevat veel gaten.

Aanpak

De Zwarte Ryth is zowel historisch als natuurlijk gezien een bijzonder gebied. Uit de gebiedsanalyse en het overzicht van knelpunten komt duidelijk naar voren dat de Zwarte Ryth aan het verdwijnen is. De Zwarte Ryth weer echt watervoerend maken is helaas niet mogelijk. Dit komt door het type bodem met de bijbehorende waterstand. De werkzaamheden bestaan daarom grotendeels uit het herstellen van de beleefbaarheid en de toegankelijkheid rond het Zwarte Ryth.

Het stuk van de Zwarte Ryth ten noorden van de parkeerplaats is de afgelopen jaren al regelmatig geschoond en de Essen rond de boswachterswoning zijn verwijderd ivm essentaksterfte. Het projectvoorstel voor de Zwarte Ryth beperkt zich dan ook tot het gebied ten zuiden van de parkeerplaats. Daar is de afgelopen jaren weinig tot geen onderhoud geweest. Hierdoor is het terrein slecht begaanbaar geworden. Belangrijk onderdeel van de werkzaamheden is dan ook het begaanbaar maken van de paden. Op natte plekken worden greppels open gemaakt, voor de rest zal het aanbrengen van woudzand veel helpen.

Het plan is dat de verschillende verzakte bruggetjes worden opgehaald en herplaatst. De Ryth zelf en de verschillende poeltjes zitten vol blad en slib. Enkele stukken staan in de zomer (als het water wat lager staat) vol met gras. Deze moeten met klein materieel en veel zorg voor de flora uitgehaald worden. De bagger moet afgevoerd worden, en zeker niet ter plaatse worden verwerkt. Bij de aanpak van de Zwarte Ryth is het overigens overal van groot belang dat rekening wordt gehouden met de bijzondere flora in het gebied. Een ecoloog van de Bosgroep gaat deze werkzaamheden daarom begeleiden.

Een onderdeel van de werkzaamheden is ook het dunnen van het bos rondom de Zwarte Ryth. Bij de rondgang door het bos werd al duidelijk dat er best wat grote bomen weg mogen om, waar nodig, wat licht in het bosje te brengen. Maar niet zoveel dat er bramen gaan woekeren. De zieke of al dode essen worden verwijderd en elzen en eiken langs de oever van de Ryth worden verwijderd. In het gebied staan ook enkele zwarte populieren die hun pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Vanwege de aanwezigheid van bijzondere en heel verschillende vegetatie in dit gebied, zou het ongecontroleerd omvallen van deze enorme bomen en/of noodgedwongen opruimen veel schade kunnen veroorzaken. Daarom kunnen deze populieren preventief verwijderd worden. Om een aantal kwetsbare plantensoorten weer wat meer kans te geven moeten her en der opschietende beukjes en struiken afgezet worden. Dat kan prima met de vrijwilligers gedaan worden.

Om het gebied weer aantrekkelijk te maken voor de recreant/wandelaar, worden de volgende werkzaamheden voorgesteld:

• Het schonen van de watergangen, waaronder het Zwarte Ryth, om de zichtbaarheid te behouden,
• De grote vijver/poel herstellen, gedeeltelijk opschonen en uitgraven,
• Het herstellen en ophoging van de wandelpaden,
• Het herstellen/renoveren van de bruggen,
• De parkeerplaats renoveren.

De informatie op het informatiepaneel zal worden geactualiseerd. De constructie van het bord wordt gehandhaafd.

[Bijgewerkt 16-01-2018]